Trung Quốc sẽ áp thuế giá trị gia tăng (VAT) 13% đối với các biện pháp tránh thai từ năm 2026 như một phần trong nỗ lực điều chỉnh chính sách dân số trước tình trạng tỷ lệ sinh lao dốc. Song giới phân tích nhận định hiệu quả thực tế sẽ hạn chế nếu Bắc Kinh không khắc phục các rào cản kinh tế – xã hội sâu xa hơn.
Theo Newsweek, việc đánh thuế trở lại được quy định trong Luật Thuế Giá trị gia tăng sửa đổi. Từ ngày 1/1/2026, người dân Trung Quốc sẽ phải trả mức VAT 13% đối với các loại thuốc và thiết bị tránh thai, bao gồm bao cao su. Đây là lần đầu tiên trong hơn 30 năm, nhóm mặt hàng này bị đánh thuế trở lại, sau khi được miễn từ năm 1993 trong giai đoạn nước này thực thi nghiêm ngặt chính sách một con và tích cực thúc đẩy kế hoạch hóa gia đình.
Quy định mới yêu cầu các nhà bán lẻ phải xuất hóa đơn VAT khi phân phối sản phẩm, thể hiện sự thay đổi rõ rệt trong cách tiếp cận của chính phủ đối với vấn đề sinh sản.
Chính sách được ban hành trong bối cảnh Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng dân số sụt giảm 3 năm liên tiếp. Năm 2024, nước này ghi nhận 9,54 triệu ca sinh, ghi nhận mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ và bằng một nửa so với gần 19 triệu ca một thập kỷ trước, thời điểm chính sách một con được bãi bỏ.
Dù sở hữu dân số khoảng 1,42 tỷ người, Trung Quốc lại nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới, tạo sức ép lớn lên lực lượng lao động, chi phí phúc lợi xã hội và triển vọng tăng trưởng dài hạn. Trong bối cảnh đó, việc tăng thuế đối với các biện pháp tránh thai mang ý nghĩa biểu tượng rõ nét, cho thấy Bắc Kinh muốn thay đổi hành vi sinh sản và định hình môi trường xã hội thuận lợi hơn cho việc sinh con.
Song song với việc dỡ bỏ ưu đãi thuế cho mặt hàng tránh thai, Trung Quốc đẩy mạnh nhiều biện pháp khuyến sinh mới dự kiến bắt đầu từ năm 2025. Các chính sách này bao gồm miễn thuế cho dịch vụ chăm sóc trẻ em, cơ sở chăm sóc người cao tuổi, dịch vụ hỗ trợ người khuyết tật và các hoạt động liên quan đến hôn nhân; mở rộng thời gian nghỉ thai sản và nghỉ cha; cải thiện hệ thống chăm sóc trẻ; cùng với việc siết chặt quy định liên quan tới các ca phá thai không được coi là cần thiết về mặt y tế.
Đây được xem là nỗ lực nhằm giảm áp lực tài chính cho các gia đình trẻ, yếu tố được đánh giá là trọng tâm trong bài toán khuyến sinh mà nhiều nước châu Á đang đối mặt.
Thông tin tăng thuế đã gây tranh luận mạnh mẽ trên mạng xã hội Weibo. Một bộ phận dư luận lo ngại rằng việc tăng giá bao cao su có thể làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục hoặc khiến số trường hợp mang thai ngoài ý muốn tăng lên.
Ngược lại, nhiều ý kiến cho rằng thay đổi này khó có thể tác động đáng kể đến quyết định sinh con trong thực tế, nhất là khi các chi phí liên quan đến giáo dục, nhà ở và nuôi dạy trẻ vẫn ở mức cao.
Theo Viện nghiên cứu dân số YuWa, chi phí để nuôi một đứa trẻ đến 18 tuổi tại Trung Quốc hiện vượt 538.000 nhân dân tệ (khoảng 76.000 USD), trở thành rào cản lớn nhất đối với quyết định sinh con của giới trẻ trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế chậm và thị trường lao động thiếu ổn định.
Ông He Yafu, nhà nhân khẩu học thuộc Viện YuWa, nhận định việc dỡ bỏ miễn thuế VAT “mang tính biểu tượng nhiều hơn thực chất” và khó có thể tạo ra thay đổi đáng kể với bức tranh dân số.
Theo ông, tăng thuế các loại thuốc và thiết bị tránh thai chỉ là bước đi nhỏ trong nỗ lực xây dựng môi trường khuyến sinh và chưa chạm đến các vấn đề cốt lõi như chi phí sinh hoạt đắt đỏ, áp lực giáo dục hay tình trạng thiếu hỗ trợ cho các gia đình trẻ.
Theo quy định, chính sách áp thuế trở lại đối với các biện pháp tránh thai sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Trong khi đó, các biện pháp khuyến sinh, từ ưu đãi thuế đến tăng cường hỗ trợ chăm sóc trẻ, cũng sẽ tiếp tục được triển khai từ đầu năm 2025, hướng tới mục tiêu làm chậm đà sụt giảm dân số và cải thiện cấu trúc dân số trong dài hạn.
Hồng Anh – Theo Newsweek
Nguồn: vietnamfinance.vn
