Theo chuyên gia, cách tính thuế càng đơn giản, càng dễ áp dụng thì các hộ kinh doanh sẽ càng thích ứng nhanh và tuân thủ pháp luật thuế.
Chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính, ông Nguyễn Văn Thức – Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH BCTC – Đại lý thuế BCTC cho biết, với nhóm hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai sẽ còn rất nhiều việc phải làm trong khi thời gian đã đến rất gần, còn chưa đầy 2 tháng.
Tuy nhiên, sau rất nhiều kiến nghị của các chuyên gia, đại biểu Quốc hội giả sử ngưỡng doanh thu miễn thuế của hộ kinh doanh được Bộ Tài chính xem xét nâng lên ngưỡng 1 tỷ đồng, ông Thức đề xuất cách thức quản lý thuế vừa đảm bảo tính tuân thủ lại dễ thực hiện.
Thứ nhất, nếu chọn một mức doanh thu để miễn thuế là 1 tỷ đồng trở xuống, yêu cầu hộ, cá nhân kinh doanh mua hàng phải có hóa đơn, bán hàng phải xuất hóa đơn, không cần làm sổ sách, mọi dữ liệu theo dõi, giám sát theo hệ thống hóa đơn.
Trường hợp thứ hai, doanh thu trên 1 tỷ đến dưới 5 tỷ nộp thuế theo phương pháp kê khai. Thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp = Doanh thu x Thuế suất x Tỷ suất lợi nhuận bình quân ngành. Trong đó, doanh thu tính theo hóa đơn, mức thuế suất theo quy định luật hiện hành và tỷ suất lợi nhuận bình quân ngành do nhà nước ban hành.
“Tức là nộp thuế theo lợi nhuận hộ kinh doanh thực nhận được, tương tự bản chất thu nhập của người làm công, ăn lương chứ không nên theo doanh thu”, ông Thức nêu quan điểm.
Về sổ sách kế toán, không cần phải làm nhưng yêu cầu cá nhân, hộ kinh doanh mua hàng phải có hóa đơn, bán hàng phải xuất hóa đơn. Mọi thứ cũng theo dõi, kiểm soát theo hệ thống hóa đơn.
Trường hợp thứ ba, hộ kinh doanh trên 5 tỷ thì yêu cầu chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp, quản lý thuế như DN nhỏ và vừa hoặc áp dụng kê khai theo cách thứ hai.
“Càng đơn giản, dễ áp dụng thì hộ kinh doanh sẽ thích ứng nhanh và tuân thủ pháp luật thuế”, ông Thức nhấn mạnh.
Trước đó, tại Đề án ban hành kèm Quyết định số 3389 của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh được chia thành 3 nhóm quản lý thuế theo phương pháp kê khai từ 01/01/2026.
Nhóm 1, doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm. Với nhóm này, hộ được miễn thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân, không bắt buộc áp dụng sổ sách kế toán phức tạp, nhưng vẫn phải kê khai định kỳ. Có thể lựa chọn kê khai 02 lần/năm (đầu năm và giữa hoặc cuối năm) hoặc chọn thời điểm phù hợp.
Nhóm 2, doanh thu từ 200 triệu đến dưới 03 tỷ đồng/năm, tiếp tục tính thuế trực tiếp trên doanh thu như hiện hành.
Mức thuế suất theo ngành nghề như 1% với phân phối, cung cấp hàng hóa 3% với sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu vật liệu….
Kê khai 4 lần/năm (theo quý). Hộ có doanh thu trên 01 tỷ đồng/năm trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng phải xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Hộ có doanh thu dưới 01 tỷ đồng/năm không bắt buộc xuất hóa đơn nhưng được khuyến khích ghi chép doanh thu đầy đủ.
Nhóm 3, doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm hoặc hộ kinh doanh đạt doanh thu trên 03 tỷ đồng trong 02 năm liên tiếp sẽ chuyển sang nhóm này.
Với nhóm này, áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT: Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào.
Còn Thuế TNCN tính 17% trên tổng lợi nhuận, trong đó: Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí hợp lý .
Hộ có doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm kê khai theo tháng, dưới 50 tỷ kê khai theo quý.
Đồng thời, bắt buộc xuất hóa đơn điện tử, mở tài khoản ngân hàng riêng phục vụ kinh doanh. Việc sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền là yêu cầu bắt buộc.
Trả lời tại nghị trường Quốc hội ngày 19/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế đã tốt hơn so với mức 100 triệu, do đó không thể nói rằng chúng ta đang gây khó dễ cho các hộ kinh doanh.
Tuy vậy, ông cũng đồng tình với ý kiến của các đại biểu rằng đang có bất cập trong cách tính ngưỡng thu thuế với hộ kinh doanh, không tạo được sự công bằng so với người lao động có thu nhập từ tiền công, tiền lương. Trong đợt sửa đổi luật lần này đang xem xét nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế với người làm công ăn lương, do đó, chính sách thuế với hộ, cá nhân kinh doanh cũng cần đảm bảo một mức công bằng với nhóm này.
Qua góp ý của các đại biểu, ông Thắng nói, vẫn phải tính toán lại ngưỡng doanh thu này để các hộ kinh doanh không cảm thấy bị thiệt thòi hơn so với ngưỡng bắt đầu thu thuế của người làm công ăn lương. “Chúng tôi xin được tiếp thu nội dung này để nghiên cứu có một ngưỡng tính thuế khởi đầu đối với hộ kinh doanh phù hợp”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
Theo số liệu quản lý thuế đến tháng 10/2025, cả nước có khoảng 3,83 triệu hộ kinh doanh. Sau khi xóa thuế khoán từ năm 2026, 1,7 triệu hộ (44,4%) doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống sẽ được miễn thuế.
883.000 hộ (23%) doanh thu từ trên 200 triệu đồng đến 3 tỉ đồng/năm sẽ là nhóm chịu tác động chính và 39.000 hộ (1%) doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm là nhóm đã áp dụng kê khai nên ít bị ảnh hưởng.
Hoàng Minh
Nguồn: vietnamfinance.vn
