Tình hình xuất khẩu trong 8 tháng qua đã ghi nhận những thành tựu quan trọng, song “bài test” thực sự nằm ở những tháng cuối năm khi tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm tốc và chính sách thuế quan mới của Mỹ có hiệu lực.
Trước thách thức này, Chính phủ, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp đang đồng loạt triển khai các giải pháp nhằm duy trì đà tăng trưởng, hướng tới mục tiêu đề ra.
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 8 tháng đầu năm 2025 ước đạt 600 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu đạt gần 306 tỷ USD, tăng 14,8%, vượt mục tiêu tăng trưởng 12% mà Quốc hội và Chính phủ đặt ra.
Hướng tới mục tiêu 800 tỷ USD
Xuất khẩu tăng trưởng ổn định qua các tháng. Bình quân 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu đạt 38,2 tỷ USD/tháng; riêng tháng 7 và 8, con số này đã nâng lên 42 tỷ USD/tháng.
Nếu xu hướng này được duy trì, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả năm có thể đạt 800 tỷ USD, đánh dấu cột mốc lịch sử, đưa Việt Nam tiếp tục vào nhóm 15 nền kinh tế có kim ngạch thương mại lớn nhất thế giới.
 |
| 8 tháng đầu năm 2025 xuất khẩu đạt gần 306 tỷ USD, tăng 14,8%, vượt mục tiêu tăng trưởng 12% mà Quốc hội và Chính phủ đặt ra. |
Đặc biệt, dù đối mặt nhiều thách thức, cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu, ước đạt 14 tỷ USD sau 8 tháng. Hầu hết các nhóm hàng chủ lực và thị trường các châu lục đều tăng trưởng, trong đó một số thị trường tăng trưởng ngoạn mục tới 45- 47%. Đây được đánh giá là kết quả từ sự chủ động của doanh nghiệp, sự đồng hành của hiệp hội ngành hàng và sự chỉ đạo kịp thời của Chính phủ.
Tuy nhiên, triển vọng những tháng cuối năm được dự báo không dễ dàng. Bối cảnh kinh tế thế giới còn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro như chính sách về thuế quan của Hoa Kỳ; cạnh tranh chiến lược; chiến tranh thương mại giữa các nước lớn làm cho tình hình lạm phát và giá cả tăng cao; đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu với một số mặt hàng ảnh hưởng bất lợi đến sản xuất, xuất khẩu, nhất là đối với nền kinh tế có độ mở lớn như nước ta.
Tại báo cáo định kỳ cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam mới đây, Ngân hàng Thế giới (WB) cũng nhận định tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cao như thời gian qua sẽ chững lại. Các đơn hàng xuất khẩu mới có dấu hiệu cải thiện vào tháng 7/2025 sau khi mức thuế quan 20% được công bố, nhưng vẫn ở mức thấp.
WB dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm từ 2,8% năm 2024 xuống 2,3 – 2,4% trong giai đoạn 2025 – 2026, chủ yếu do thương mại quốc tế suy yếu và căng thẳng địa chính trị kéo dài. Với nền kinh tế có độ mở lớn, Việt Nam chịu tác động trực tiếp. Đặc biệt, Hoa Kỳ và Trung Quốc – các đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam đều được dự báo giảm tăng trưởng trong nửa cuối năm nay.
Sự sụt giảm nhu cầu nhập khẩu từ hai thị trường này, cộng thêm chính sách thuế quan mới của Mỹ áp dụng từ tháng 7/8, đang tạo ra áp lực lớn đối với các ngành hàng xuất khẩu chủ lực.
Đồng bộ giải pháp giữ vững mục tiêu
Đơn cử, với dệt may, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội dệt may Việt Nam cho biết, xuất khẩu vào Mỹ 7 tháng đầu năm đạt 10,3 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ. Từ khi Mỹ công bố thuế đối ứng hồi tháng 4, các doanh nghiệp, nhãn hàng đã phối hợp để xuất khẩu nhanh nhất, nhiều nhất có thể. Tuy nhiên, mức thuế mới sẽ làm tăng chi phí, giảm lợi nhuận, ảnh hưởng tới kế hoạch đầu tư số hóa và xanh hóa, nâng cao đời sống người lao động của doanh nghiệp. Hiệp hội Dệt may cho rằng, so với đối thủ, mức thuế của Việt Nam không quá bất lợi, song cần đẩy mạnh đàm phán chia sẻ chi phí với đối tác và mở rộng xuất khẩu sang EU, Anh, ASEAN.
Với ngành da giày và túi xách, bà Phan Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày và túi xách Việt Nam cho biết, 8 tháng đầu năm, xuất khẩu tăng khoảng 10%, trong đó thị trường Mỹ tăng 12%. Thuế 20% chưa khiến đơn hàng dịch chuyển, nhưng tại thị trường Mỹ giá các sản phẩm giày cao cấp đã tăng nhẹ. Mức thuế 20% đang được chia cho các thành phần trong chuỗi cung ứng, người tiêu dùng cũng sẽ chịu một phần.
Với doanh nghiệp, hiện nay chi phí tăng cao nhưng giá đơn hàng bị ép giảm, đặc biệt là đơn hàng chuyển dịch từ Trung Quốc. Việt Nam không thể cạnh tranh về giá với các nhà sản xuất Trung Quốc vì cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu chưa đáp ứng, dẫn đến nhiều đơn hàng không thể tiếp nhận được.
Với gỗ và lâm sản, theo đại diện Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam, xuất khẩu 8 tháng đạt 11,2 tỷ USD, tăng 7% – đây là mức thấp của ngành, tuy nhiên vẫn chấp nhận được trong bối cảnh thách thức thuế quan. Mỹ chiếm hơn 50% kim ngạch xuất khẩu của ngành. Dù đã xuất khẩu sang 164 thị trường, nhưng 5 thị trường lớn (Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, EU) chiếm tới 90% tổng kim ngạch, nên dư địa đa dạng hóa còn hạn chế.
Điện tử là điểm sáng khi đạt 100 tỷ USD sau 8 tháng, tăng 25% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp đã tận dụng thời gian ân hạn thuế 90 ngày để đẩy mạnh đơn hàng. Sau ngày 7/8, nhiều đối tác Mỹ yêu cầu chia sẻ chi phí bằng cách giảm giá bán 10%. Ngành điện tử đặt mục tiêu cả năm đạt 150 tỷ USD, song áp lực vẫn rất lớn.
Trước tình hình này, Bộ Công Thương đã có những chỉ đạo giúp các ngành hàng khắc phục khó khăn, rào cản. Như về vấn đề nguyên phụ liệu của ngành dệt may, da giày, Bộ đề nghị các hiệp hội sớm đề xuất đề án mô hình trung tâm hỗ trợ cung cấp nguyên vật liệu, phụ liệu; sắp xếp đoàn Việt Nam sang Trung Quốc nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm xây dựng mô hình này của nước bạn.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị định 205 về phát triển công nghiệp hỗ trợ, Bộ Công Thương cũng đang ráo riết hoàn tất dự thảo Luật về phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm, trong đó hỗ trợ về công nghiệp vật liệu sẽ được ưu tiên.
Theo tính toán, để đạt được mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu từ 12%, gần 4 tháng cuối năm kim ngạch xuất khẩu cần phải đạt tối thiểu 150 tỷ USD, trung bình là khoảng 37,5 tỷ USD/tháng.
Một trong các giải pháp đặt ra là tăng cường hợp tác, xúc tiến thương mại bằng mọi hình thức cả trực tiếp và trực tuyến. Nhất là việc kết nối giữa các doanh nghiệp ở trong nước với doanh nghiệp xuất nhập khẩu nước ngoài để nâng cao năng lực xuất khẩu, nhập khẩu và đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu, đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào một hoặc một vài thị trường.
Bên cạnh đó, cần tăng cường hợp tác với các đối tác thương mại tiềm năng thông qua các hiệp định thương mại tự do và các thị trường xuất khẩu mới, nhất là thị trường ít bị ảnh hưởng, áp lực bởi chiến tranh thương mại, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chủ động trong sản xuất và xuất khẩu, tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.
Đặc biệt, để góp phần cùng cả nước đạt mục tiêu tăng trưởng GDP năm nay từ 8,3 đến 8,5%, và từ 10% trở lên trong những năm tới thì Bộ Công Thương đã giao chỉ tiêu phấn đấu tăng trưởng tại các thị trường nước ngoài trong năm 2025 bình quân từ 8,5% trở lên. Từng thị trường thì được giao danh mục cụ thể để phấn đấu. Từ năm 2026 – 2030 thì phải tăng bình quân khoảng 10% trở lên.
“Như vậy từ nay chúng ta không nói suông nữa mà phải bằng những con số và kết quả cụ thể”, Bộ trưởng Diên nhấn mạnh.
Với sự đồng bộ từ Chính phủ, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp, cùng quyết tâm giữ vững mục tiêu tăng trưởng, Việt Nam có cơ sở để vượt qua thách thức, hướng tới cột mốc 800 tỷ USD kim ngạch thương mại trong năm nay.
 Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Năm 2025, ngành Công Thương được giao mục tiêu tăng xuất khẩu 12% và xuất siêu 30 tỷ USD, tạo nền tảng cho giai đoạn 2026 – 2030 tăng trưởng bền vững, tận dụng hiệu quả các FTA. 8 tháng đầu năm, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 305 tỷ USD, trong đó khu vực FDI tiếp tục đóng vai trò chủ lực với 228 tỷ USD (tăng 18%), doanh nghiệp trong nước đạt 76,5 tỷ USD (tăng 3%). Điều này cho thấy FDI tiếp tục dẫn dắt, trong khi doanh nghiệp nội địa còn hạn chế về cạnh tranh.  Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại Việt Nam tại Mỹ Thị trường Mỹ vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức như thuế quan, quy tắc xuất xứ và các vụ điều tra phòng vệ thương mại ngày càng gay gắt. Để duy trì đà tăng trưởng, cần tiếp tục đàm phán thỏa thuận thương mại, tháo gỡ chính sách mới, đặc biệt với thủy sản; thúc đẩy xúc tiến thương mại, minh bạch nguồn gốc gỗ, tăng dự báo và cảnh báo sớm. Ông Đinh Quốc Thái, Tổng Thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam Thị trường thép Việt Nam 7 tháng đầu năm phải đối mặt với rất nhiều thách thức do các hàng rào thuế quan, các biện pháp phòng vệ thương mại, xung đột chính trị, hàng loạt các danh sách chính mới và các diễn biến không ổn định của các thị trường đã và đang ảnh hưởng rất lớn đến các loại nhu cầu tiêu thụ của thép Việt Nam trên các thị trường truyền thống cũng như các thị trường tiềm năng. |
Đỗ Kiều
Nguồn: https://vnbusiness.vn
