Trọng Tín Tax đề xuất, với trường hợp hộ kinh doanh vi phạm về thuế trong quá khứ không hồi tố bất lợi nhưng vẫn “truy thu” và tính tiền chậm nộp, đảm bảo tính nghiêm minh và công bằng xã hội.
Nhiều hộ kinh doanh vẫn bị truy thu
Chia sẻ với báo chí tại tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc hóa đơn điện tử hướng tới 2 triệu doanh nghiệp”, Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang cho biết, nhiều hộ kinh doanh rất hoang mang khi bị truy thu thuế với số tiền rất lớn.
Cụ thể, theo Luật sư Trần Xoa, nhiều hộ kinh doanh tại TP. HCM phản ánh khi áp dụng hóa đơn điện tử theo Nghị định 70 đã bị cơ quan thuế “xem lại” doanh thu từ năm 2022 đến nay, nếu phát hiện chênh lệch sẽ truy thu thuế.
“Thực tế, nhiều hộ kinh doanh bị truy thu số thuế lớn, từ vài trăm triệu đến hàng tỉ đồng”, ông Xoa nói vấn đề.
Trả lời luật sư Xoa, đại diện Thuế TP.HCM khẳng định, thời gian qua ngành thuế có truy thu một số cá nhân, hộ kinh doanh vì ngoài hoạt động kinh doanh chính ở địa bàn cố định, họ còn nhiều hoạt động khác, trên địa bàn khác, với phương thức khác mà chưa kê khai.
“Với các trường hợp bị truy thu, cần phải xem xét cụ thể hộ kinh doanh đó là hộ khoán hay hộ kê khai, quy mô, ngành nghề, phương thức kinh doanh có thay đổi không…”, đại diện Thuế TP.HCM cho hay.
Đề xuất không hồi tố bất lợi nhưng vẫn truy thu
Trong kiến nghị được gửi đến Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính và các cơ quan nhà nước góp ý về nội dung quản lý thuế và chính sách thuế, hoá đơn đối với Hộ kinh doanh, Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín (Trọng Tín Tax) nêu quan điểm, không hồi tố bất lợi đối với hộ kinh doanh.
Trọng Tín Tax nêu, theo Khoản 2.3, Phần III Nghị quyết 68 và Khoản 4 Điều 5 Nghị quyết 198 có quy định không hồi tố các quy định bất lợi để xử lý đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh.
“Đây là nguyên tắc pháp luật cũng như chủ trương chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước ta phù hợp với giai đoạn “kỷ nguyên vương mình””, Trọng Tín Tax nhấn mạnh.
Trọng Tín Tax kiến nghị, đối với những vi phạm hành chính của hộ kinh doanh trong quá khứ (trước ngày 01/01/2026), không thực hiện xử lý vi phạm hành chính về thuế như: Không xử phạt hành chính về thủ tục thuế, không phạt khai sai 20%, không phạt gian lận trốn thuế (0.5 lần đến 1.5 lần) và không thực hiện truy cứu trách nhiệm hình sự trừ trường hợp vi phạm nghiêm trọng được áp dụng cho một số trường hơp theo quy định của Chính phủ.
Tuy nhiên, phương án này vẫn thực hiện “truy thu thuế và tính tiền chậm nộp” để đảm bảo ngân sách nhà nước thu đúng, thu đủ và người nộp thuế phải nộp tiền lãi do chiếm dụng tiền thuế của Ngân sách nhà nước. Đồng thời, đảm bảo pháp luật có tinh nghiêm minh cũng như tạo sự công bằng trong xã hội.
Để thực hiện quy định này cần xây dựng cơ chế khuyến khích người nộp thuế tự giác khắc phục hậu quả thể hiện tính khoan hồng của pháp luật cũng như tính nhân văn của Đảng và Nhà nước ta, đồng thời phù hợp với các quy định của pháp luật tại Nghị định 125 năm 2020 cũng như Luật quản lý thuế số 38 và Luật xử lý vi phạm hành chính, Trọng Tín Tax đưa ra các phương án với từng mốc thời gian.
Thứ nhất, truy thu thuế và tính tiền chậm nộp nhưng không xử phạt hành chính về thủ tục thuế, hóa đơn, không phạt khai sai 20% và không phạt hành vi trốn thuế và không truy cứu trách nhiệm hình sự nếu người nộp thuế tự nguyện kê khai, điều chỉnh chậm nhất 31/03/2026.
Thứ hai, truy thu thuế, tính tiền chậm nộp và phạt hành vi trốn thuế (nếu có) nhưng không xử phạt hành chính về thủ tục thuế, hóa đơn và không phạt khai sai 20% nếu người nộp thuế tự nguyện kê khai, điều chỉnh chậm nhất 30/06/2026;
Thứ ba, truy thu thuế, tính tiền chậm nộp, phạt hành vi trốn thuế hoặc khởi tố hình sự (nếu có) nhưng không xử phạt hành chính về thủ tục thuế, hóa đơn và không phạt khai sai 20% nếu người nộp thuế tự nguyện kê khai, điều chỉnh chậm nhất 31/12/2026.
Cuối cùng, xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật đối với mọi hành vi vi phạm mặc dù được tự nguyện khắc phục hậu quả sau ngày 31/12/2026.
Trọng Tín tin tưởng rằng, ngoài chính sách nêu trên và nếu được cần có chính sách “miễn, giảm thuế” cho hộ kinh doanh tự nguyện kê khai, điều chỉnh nộp đầy đủ vào ngân sách nhà nước bên cạnh chính sách tuyên truyền sâu, rộng của cơ quan thuế, cơ quan có thẩm quyền cũng như các cơ quan báo chí sẽ giúp cho hiệu quả của chính sách được phát huy từ đó huy động đúng, đầy đủ, kịp thời nguồn ngân sách nhà nước đồng thời tiết kiệm được chi phí hành thu cũng như nâng cao tính tuân thủ pháp luật và tạo thuận lợi cho người nộp thuế.
Để lý giải, Trọng Tín Tax dẫn chứng, chính sách này cũng đã được một số quốc gia trên thế giới áp dụng để huy động kịp thời ngân sách nhà nước đối với một số đối tượng người nộp thuế đã có hành vi gian lận, trốn thuế trong khi chi phí hành thu cao từ đó tiết kiệm được chi phí hành thu, nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác quản lý, thu nộp thuế.
Ngoài ra, Trọng Tín Tax đề xuất, đối với những vi phạm sau ngày 31/12/2025 (từ ngày 01/01/2026) không nên truyền thông hoặc tạo cơ chế miễn xử lý vi phạm, bởi lẽ sẽ tạo ra tiền đề không tốt, làm mất đi tính giáo dục, răn đe và trừng phạt của pháp luật vốn là công cụ hữu hiệu để quản lý vĩ mô cũng như gây hệ lụy không tốt cho xã hội sau này.
Thay vào đó, có thể áp dụng cơ chế “giảm trách nhiệm pháp lý” trong một số trường hợp do Chính phủ quy định nhưng cần có giải pháp căn cơ trong hoàn thiện pháp luật và cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, thuận tiện dễ hiểu, dễ thực hiện. Cùng với đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, đào tạo, huấn luyện và hỗ trợ thiết thực cho hộ kinh doanh nâng cao ý thức pháp luật thuế.
Trọng Tín Tax cũng nêu thực tế, hiện chưa có hướng dẫn cụ thể về nội dung này dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau. Đơn cử, có kiến nghị và ý kiến cho rằng không nên truy thu thuế, không nên xử lý vi phạm đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh có vi phạm trong quá khứ hoặc không nên xử lý vi phạm đối với hộ kinh doanh trong một thời gian nhất định…
Về vấn đề này, Trọng Tín Tax cho rằng, việc không truy thu, xử lý vi phạm trong quá khứ cũng như trong tương lai đối với hộ kinh doanh sẽ tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh mạnh rạn đón nhận chính sách và tuân thủ pháp luật trong giới hạn nào đó. Do đó, cơ quan lập pháp (Quốc hội) cần sớm ban hành nghị quyết hoặc giao Chính phủ hướng dẫn nội dung này để có cơ sở thực hiện cũng như hỗ trợ kịp thời cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh từ đó tạo được đồng thuận cao trong xã hội và tạo sự an tâm kinh doanh, tuân thủ pháp luật.
Xuân Thạch
Nguồn: vietnamfinance.vn
